Reeds een tijd terug zat ik met mijn goede makker Saskia van Orly ouderwets televisie te kijken. In die hoedanigheid werden wij getrakteerd op de ‘romantische komedie’ Het Verlangen. Jongens, wat hebben wij ons vermaakt die avond.

De film is zó bang dat de kijker het verhaal niet kan volgen, dat een vertelstem alles uitlegt wat op het scherm plaatsvindt. Zien we een huilende Chantal Janzen, dan zegt de voice-over: ‘Chantal was erg verdrietig’. De makers lijken daarmee niet zozeer te mikken op de laagste gemene deler, als wel op de jostiband die daar kennelijk met wegglijdende vingers onderaan bungelt.

Afijn, wat mij interesseerde was de plot. Let op: Een hippe uitgever krijgt een briljante roman in handen. Een meesterwerk. Maar er is een marketingprobleem: de auteur is een ouwe, mottige, onwelriekende loner zonder mediatalent. Gelukkig heeft de uitgever een lumineus idee: ze doen gewoon alsof dom blondje Chantal Janzen de schrijver is. Een literaire superster is geboren!

Omdat ik onlangs eenzelfde kunstje heb geflikt zult u begrijpen dat dit thema mij na aan het hart ligt. Handenwrijvend leefde ik naar de ontknoping toe: wanneer zal het bedrog uitkomen? Wanneer komt boontje om zijn loontje en krijgt de echte auteur de eer die hem toekomt?

Het antwoord zal u verbazen: nooit. 
Integendeel. Als de auteur zijn identiteit dreigt prijs te geven wordt hij (spoiler) net op tijd om zeep geholpen door de moeder van de uitgever. Hoera. Gevaar afgewend. Alles loopt met een sisser af.

De moraal? Die is er niet. De scherpe maatschappijkritiek? In geen velden of wegen te bekennen. De nare schrijver ligt goddank onder de groene zoden. De louche uitgever slaagt in zijn snode opzet en krijgt als klap op de vuurpijl het meisje. Applaus alom. Boontje komt zelfs niet in de buurt van zijn loontje.

Natuurlijk is het mogelijk dat de makers hier een Coen Brothers-achtige zwarte komedie op het oog hadden, maar te vrezen valt dat regisseur en scenarist uiterst tevreden waren met dit happy end. Het publiek ongetwijfeld ook.

Het doet denken aan wat dichter Willem van Toorn ooit schreef over een roman van Leonardo Sciascia: ‘Bij Raymond Chandler wint de held, ten koste van grote offers, maar hij wint. Bij Sciascia verliezen de held en de lezer samen, machteloos tegenover het hoongelach van het geteisem.’

Dat maakt Het Verlangen misschien wel tot een modern meesterwerk: geen film die het huidige tijdsgewricht zo treffend weergeeft.

EINDE