In Feministisch Café Bolle Mina te Knegsel is de gezelligheid vaak ver te zoeken. Er zitten altijd wel een paar bejaarde dames aan de toog te klagen over teen of tander. Maar het is de enige kroeg in het dorp die na tweeën nog schenkt, dus waggel ik er soms binnen.
Afgelopen nacht trof ik daar actrice Sigourney Weaver, die vroeger in mijn favoriete film Ghostbusters speelde. Ze was in gezelschap van een paar mistroostige collega’s en toen ze me zag zwaaide ze. ‘Ha Joortje, jij ook hier? Neem een biertje, ik betaal.’
‘Ach, Joortje,’ zei Sigourney toen ik plaatsnam, ‘wij zitten ons boos te maken over het moderne feminisme.’
‘O ja?’ zei ik terwijl ik het bier naar me toe schoof.
‘Het zit zo,’ vertelde Sigourney. ‘Er is net weer een nieuwe superheldenfilm verschenen. Captain Marvel. Ooit was dat een vent maar nu een vrouw. Gender swap noemen ze dat. Vorig jaar had je opeens vrouwelijke Ghostbusters en morgen ongetwijfeld een vrouwelijke James Bond. En iedereen roept: eindelijk laat Hollywood zien dat ook vrouwen actiehelden kunnen zijn. Eindelijk zien we ook vrouwen in de hoofdrol!’
‘Dat is toch juist goed?’ zei ik terwijl ik alvast een tweede rondje bestelde.
‘Nee!’ riep Sigourney boos. ‘Het is beledigend. Neem Angelina Jolie nou. Angie, vertel jij het eens aan Joris.’
‘Vijftien jaar geleden speelde ik Lara Croft,’ zei Angelina, die naast ons aan de bar zat. ‘Een soort Indiana Jones maar dan zonder die stomme pet. Ik geef toe, ik zat strak in het hemd. Maar Rambo was ook altijd ontbloot. Actiehelden zijn erotiserend, daar is niks seksistisch aan.’
‘Ja, ja,’ beaamde ik, ‘maar zei Ariel Levy niet dat wat voor bevrijdende seksualiteit moet doorgaan feitelijk conformisme aan het mannelijk schoonheidsideaal is?’
‘Punt is:’ zei Angelina nurks, ‘ik reed rond op een motor en sloeg schurken dood.’
‘En Lucy Lawless,’ wees Sigourney, ‘die kan er ook over meepraten.’
‘Twintig jaar geleden speelde ik Xena de Warrior Princess,’ legde Lucy uit. ‘Ik mepte prehistorische monsters omver met m’n blote handen. En als klap op de vuurpijl kreeg ik een lesbische relatie met mijn tegenspeelster. Als dat niet progressief en woke en LBHT is weet ik het ook niet meer.’
‘En Kate Mulgrew.’ Sigourney trok de dame aan het einde van de bar naar zich toe.
‘Ik was Captain Janeway in Star Trek Voyager,’ zei Kate. ‘Ik was godbetert de kapitein van het ruimteschip. Ik had de hoofdrol. En iedereen keek naar die serie! Nu hebben ze een nieuwe serie: Star Trek Discovery. En iedereen blaast enorm hoog van de toren dat een vrouw daarin de hoofdrol heeft. Alsof ik nooit bestaan heb!’
‘En ik,’ zei Sigourney, ‘speelde de actieheld Ellen Ripley in de Alien-films. In fukking 1977! Hele hordes buitenaardse wezens heb ik uitgeroeid. In m’n eentje! Lang voordat Schwarzenegger dat deed. Ik was al een rolmodel voor kleine meisjes toen jij nog in de luiers lag, Joortje. Voor kleine jongetjes trouwens ook. Onder de miljoenen fans heb ik nooit een jochie ontmoet dat zei: die films zijn goed, alleen jammer dat een chick de hoofdrol speelt.’
‘Kortom, wij zijn allemaal vrouwelijke actiehelden,’ besloot Sigourney. ‘Maar die jonge blagen doen alsof ze het feminisme zelf hebben uitgevonden. Alsof er nog nooit een vrouwelijke actieheld is geweest. Geen enkel historisch besef. Dat is toch om laaiend van te worden?’
‘Vroeger speelden we helden die toevallig vrouw waren,’ zei Lucy Lawless. ‘Nu krijsen ze je toe: Ik ben een vrouw! Vervelend hè, dat ik een vrouw ben? Jaahaa daar kun jij niet tegen hè, chauvinistisch mannetje, dat ik een vrouw ben? Had ik al gezegd dat ik een vrouw ben?’
Angelina zuchtte: ‘De Franse feminist Elizabeth Badinter heeft gelijk: in plaats van naar gelijkwaardigheid te streven, beklemtoont het moderne feminisme de verschillen tussen de seksen en verlangt het een voorkeursbehandeling.’
‘En wie nemen ze op de korrel, die derdegolf-feministen?’ brieste Sigourney. ‘De Saudi’s in het Midden-Oosten? De slavernij in Mali? Het bedrijfsleven vanwege de loonkloof? Nee hoor, science fiction-fans! Terwijl die in de jaren ‘60 al een zwarte vrouw op de brug van het Starship Enterprise hadden. Luitenant Uhura. Vijftig jaar geleden, Joortje! En geen Star Trek-fan die daar moeilijk over deed. Nerds zijn godbetert de meest progressieve subcultuur die je maar kunt bedenken. Nerds hebben talloze vrouwelijke helden: Beatrix uit Kill Bill, Prinses Leia uit Star Wars, Sarah Connor uit de Terminator, Alice uit Resident Evil, enzovoort enzovoort. En uitgerekend die zetten ze nu weg als misogyne neanderthalers omdat ze de nieuwe Ghostbusters niet grappig vinden! Die wás trouwens ook niet grappig.’
‘Activisme moet onderlegd zijn,’ zei Kate Mulgrew. ‘Belezen. Zelfkritisch. Genuanceerd. Het moet onderscheidend zijn, en niet generaliserend. Activisme moet aan voortdurende ontwikkeling onderhevig zijn. Activisme moet van zijn fouten leren om zo scherp mogelijk te worden. Feminisme moet nieuwsgierig zijn naar de mechanismen achter verwerpelijk gedrag. Niet zomaar een spervuur loslaten op iedereen die je in het vizier krijgt. Daarmee maak je je als feminist belachelijk. En als jij je als feminist belachelijk maakt, dan schaadt dat de goede zaak.’
Tegen die tijd was ik totaal laveloos. Ik legde mijn hand op Sigourneys bibs en lalde: ‘Ach ach, arme poesjes. Hebben jullie dan traantjes? Gutte gut de vrouwtjes ook altijd met hun schattige probleempjes. Afijn, gaan we nog met z’n allen naar een hotel of hoe zit het?’
Waar wilde ik ook alweer heen met dit verhaal? O ja, ik zit thuis met twee gekneusde ribben en een schedelfractuur. Kan iemand wat boodschappen voor me doen?
Dank.